Trong nửa đầu năm 2023, thị trường bảo hiểm nhân thọ đã bị ảnh hưởng tiêu cực do niềm tin yếu của người tiêu dùng, đặc biệt là kênh bancassurance. Tuy nhiên, BVH đã giành được thị phần bảo hiểm nhân thọ cao hơn trong kỳ này (+140 điểm cơ bản lên 21%), do các đối thủ cạnh tranh chính của BVH có tỷ trọng doanh thu đến từ bancassurance khá cao. Chúng tôi dự đoán tốc độ tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm trong năm 2023 sẽ chậm lại so với các năm trước do vấn đề “khủng hoảng” niềm tin cần thời gian để phục hồi. Chúng tôi điều chỉnh giả định tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ cho năm 2023 từ 9% xuống 3%. Với sự giảm doanh thu khai thác mới, áp lực về chi phí dự phòng cũng giảm nhẹ. Do đó, chúng tôi ước tính lợi nhuận trước thuế năm 2023 đạt 2,2 nghìn tỷ đồng (tăng 11,9% so với cùng kỳ). Trong năm 2024, chúng tôi ước tính lợi nhuận trước thuế đạt 2,3 nghìn tỷ đồng (+3,3% so với cùng kỳ), do các hợp đồng tiền gửi có lãi suất cao sẽ được tái đầu tư với mức lãi suất thấp hơn và lãi suất kỹ thuật giảm sẽ tạo áp lực dự phòng toán học cao hơn.
Trong nửa đầu năm 2023, BVH đã hưởng lợi từ mức lãi suất huy động cao. Thu nhập từ tiền gửi đã tăng mạnh lên 77% so với cùng kỳ trước, đã phần nào bù đắp lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm và giúp công ty ghi nhận lợi nhuận trước thuế là 1,16 nghìn tỷ đồng (tăng 11% so với cùng kỳ) trong 6 tháng đầu năm 2023.
Tiền gửi ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn trong danh mục đầu tư của BVH, khoảng 61% tổng giá trị. Thu nhập từ tiền gửi ngân hàng đóng góp khoảng 85% vào lợi nhuận hoạt động tài chính của công ty trong kỳ. Chúng tôi dự đoán xu hướng này sẽ tiếp tục trong nửa cuối năm 2023, vì BVH vẫn được hưởng lợi từ các hợp đồng tiền gửi có lãi suất cao hơn mà họ đã ký kết từ đầu năm. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh bảo hiểm có thể chưa khởi sắc do người tiêu dùng cần thời gian để lấy lại niềm tin vào các sản phẩm bảo hiểm.
Hoạt động bảo hiểm nhân thọ của BVH ít bị ảnh hưởng so với các công ty cùng ngành từ những thách thức gần đây. Trong thời gian gần đây, ngành bảo hiểm nhân thọ trong nước đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất trong 30 năm với các trường hợp tư vấn sai (‘mis-selling’) thông qua kênh bancassurance. Thành phần bảo hiểm nhân thọ của BVH đã trải qua những thử thách ít hơn do hoạt động bán hàng thông qua kênh đại lý.
Các cơ quan quản lý đã tiến hành thanh tra hoạt động bán sản phẩm của các công ty bảo hiểm nhân thọ lớn trong nửa đầu năm 2023. Sau đó, việc bán các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mới trở nên khó khăn hơn. Nhiều chủ hợp đồng hiện tại cũng đã chấm dứt sớm hợp đồng của họ trong nửa đầu năm 2023.
Doanh thu phí khai thác mới (NBP) trong 6 tháng đầu năm 2023 của toàn thị trường bảo hiểm nhân thọ đã giảm lần đầu tiên sau 30 năm, giảm 38% so với mức tăng trưởng trung bình hàng năm (CAGR) giai đoạn 2016-2021 là +23%. Tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ (GWP) cũng giảm 8% so với mức CAGR 2016-2021 là +26%. Do kênh đại lý chiếm tỷ trọng lớn trong doanh thu bảo hiểm nhân thọ của BVH, mức giảm về doanh thu phí của công ty thấp hơn so với các đối thủ khác, với NBP giảm 28% và GWP giảm 1%. Tỷ lệ duy trì hợp đồng của BVH cũng cao hơn nhiều so với các đối thủ, tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2023, tỷ lệ này đã giảm xuống khoảng 80% do tâm lý chung của khách hàng và tỷ lệ duy trì các hợp đồng bancassurance dao động từ 27% đến 67%.
Mặc dù BVH đã tận dụng cơ hội bán hàng thông qua kênh đại lý, tuy nhiên, mức độ hưởng lợi không đạt được như kỳ vọng do hạn chế về nguồn vốn của công ty. Từ tháng 12/2022 đến tháng 6/2023, biên khả năng thanh toán của công ty con bảo hiểm nhân thọ BVH ở mức 107%-108%, gần gần với ngưỡng tối thiểu 100% theo quy định của cơ quan quản lý.
Tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm phi nhân thọ của BVH trong tổng thể phù hợp với thị trường, với mức tăng 1,9% so với tăng trưởng 1,3% của toàn thị trường. Công ty đã đạt được thị phần cao nhờ vào lợi thế cốt lõi của mình trong lĩnh vực bảo hiểm sức khỏe và tai nạn con người. BVH tiếp tục dẫn đầu trong lĩnh vực này, tiếp theo là BIC, PVI và PTI. Tuy nhiên, tỷ lệ bồi thường của BVH vẫn cao hơn so với các đối thủ lớn nhất (trừ PTI) và cao hơn mức trung bình của toàn thị trường. Trong nửa đầu năm 2023, tỷ lệ bồi thường của BVH đã tăng lên 48,2% (so với 45% năm 2022 và 43,7% năm 2021). Mặc dù công ty không công bố thông tin chi tiết về chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp cho từng hoạt động bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ, chúng tôi ước tính tỷ lệ kết hợp của hoạt động bảo hiểm phi nhân thọ của BVH ở mức trên 100% do tỷ lệ chi phí trong lĩnh vực này thường ở mức 50%-53%.
Ước tính lợi nhuận và điểm đầu tư
Vào cuối tháng 6/2023, khoảng 84% tổng số tiền gửi của BVH (tương đương 101 nghìn tỷ đồng) có kỳ hạn từ 3 tháng đến dưới 12 tháng. Do đó, thu nhập từ tiền gửi ngân hàng có thể tiếp tục duy trì ở mức cao trong nửa cuối năm 2023 do công ty vẫn đang có hợp đồng gửi tiền với lãi suất cao từ đầu năm. Trong khi đó, lãi suất tiền gửi có xu hướng giảm nhanh hơn dự đoán của chúng tôi ở kỳ hạn 12 tháng (lãi suất tiền gửi ngân hàng hiện đang dao động từ 5,5% – 7,5%), việc dòng tiền chảy vào thị trường chứng khoán có thể sẽ tăng lên. Danh mục đầu tư cổ phiếu của BVH (2,8 nghìn tỷ đồng) có thể được hưởng lợi từ việc tăng vốn. Vì vậy, chúng tôi tăng 3% giả định thu nhập từ hoạt động tài chính cho năm 2023 lên 10,4 nghìn tỷ đồng.
Chúng tôi giảm giả định về mức tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ cho năm 2023 từ 9% xuống 3% và giảm chi phí dự phòng toán học theo mức giảm của Net Book Premium (NBP). Nhìn chung, chúng tôi ước tính lợi nhuận trước thuế năm 2023 đạt 2,2 nghìn tỷ đồng (tăng 11,9% so với ước tính trước đó của chúng tôi là +5%).
Trong năm 2024, chúng tôi ước tính lợi nhuận trước thuế đạt 2,3 nghìn tỷ đồng (+3,3% so với năm trước) do các hợp đồng tiền gửi có lãi suất cao sẽ được tái đầu tư với mức lãi suất thấp hơn và lãi suất kỹ thuật giảm sẽ gây áp lực cao hơn cho chi phí dự phòng toán học. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm dự kiến đạt mức tăng trưởng tốt hơn so với năm 2022 (bảo hiểm nhân thọ tăng 9% và bảo hiểm phi nhân thọ tăng 7%), tuy nhiên, mức tăng trưởng lợi nhuận vẫn đối mặt với nhiều thách thức do tình hình cạnh tranh khốc liệt trong ngành.
Vì chúng tôi không quá lạc quan về triển vọng của BVH trong năm 2024, chúng tôi giảm khuyến nghị xuống mức “TRUNG LẬP” đối với cổ phiếu BVH. Chúng tôi cũng giảm mục tiêu giá trong vòng 1 năm xuống 53.800 đồng/cổ phiếu (từ 62.500 đồng/cổ phiếu) do chúng tôi điều chỉnh cơ sở định giá sang năm 2024 và giảm mức P/B mục tiêu.
