Báo cáo về việc sửa đổi Luật Đất đai đã đề cập đến một số vấn đề lớn, trong đó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đã thống nhất một phương án cho 5 nội dung và vẫn đang thiết kế từ 2-3 phương án cho 16 vấn đề khác.
Một điểm mới trong báo cáo là dự thảo quy định về quyền và nghĩa vụ sử dụng đất ở của người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Ông Thanh cho biết có ý kiến đề nghị chỉnh sửa quy định để người Việt Nam định cư ở nước ngoài, có quốc tịch Việt Nam, được hưởng đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai, không chỉ riêng quyền sử dụng đất ở, giống như công dân Việt Nam đang cư trú trong nước.
Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề xuất giữ nguyên chính sách và pháp luật hiện hành đối với người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài, không có quốc tịch Việt Nam.
Dựa trên các ý kiến này cũng như ý kiến của Chính phủ, đã được thiết kế hai phương án. Phương án 1 là tiếp thu các ý kiến và chỉnh sửa quy định nhằm thúc đẩy tăng trưởng đầu tư và thu hút nguồn vốn từ người Việt Nam định cư ở nước ngoài. Phương án này yêu cầu xem xét lại các quy định liên quan đến quyền sử dụng đất của người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong các luật khác như Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, quy trình và thủ tục xác nhận công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Phương án 2 là giữ nguyên quy định hiện hành, người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam sẽ được sử dụng đất như người Việt Nam định cư ở nước ngoài không có quốc tịch Việt Nam (người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài).
Theo ông Thanh, đa số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất với phương án 1 và đang chờ ý kiến của Quốc hội về nội dung này.
Tuy nhiên, do nghị quyết 18 không đề cập đến quyền của người Việt Nam định cư ở nước ngoài nhận chuyển quyền sử dụng đất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã báo cáo và xin ý kiến từ các cơ quan có thẩm quyền về nội dung này.
Trong báo cáo, ông Thanh đã đề cập đến nội dung có 3 phương án liên quan đến thỏa thuận nhận quyền sử dụng đất hoặc sử dụng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại.
Phương án 1 giữ nguyên quy định hiện hành về các loại đất được sử dụng cho dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất. Điều này chỉ áp dụng cho trường hợp đất ở hoặc đất ở và đất khác, chẳng hạn như đất nông nghiệp và đất phi nông nghiệp.
Phương án 2 đề xuất mở rộng các loại đất được sử dụng cho dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất. Điều kiện để được nhận chuyển nhượng không bị giới hạn về các loại đất.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý với phương án 1 theo đa số ý kiến và đang chờ ý kiến từ Quốc hội về nội dung này.
Bên cạnh những nội dung trên, còn có nhiều vấn đề khác có hai phương án, bao gồm cấp giấy chứng nhận cho hộ gia đình và cá nhân đang sử dụng đất mà không có giấy tờ về quyền sử dụng đất, miễn là không vi phạm pháp luật về đất đai và không thuộc trường hợp giao đất trái thẩm quyền.
Các vấn đề khác bao gồm phương pháp định giá đất và các trường hợp, điều kiện áp dụng; về hoạt động lấn biển; và về phạm vi nhận chuyển quyền sử dụng đất của các tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Đáng chú ý, trong báo cáo giải trình, ông Thanh đã trình bày 3 phương án liên quan đến quy định về cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng đất trồng lúa và quy định về nguyên tắc lập, phê duyệt quy hoạch sử dụng đất ở các cấp.
