Có một sự nghịch lý đang diễn ra trong ngành thép Việt Nam khi tiêu thụ và xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước giảm, trong khi lượng thép nhập khẩu vẫn ở mức cao, không chịu thuế và không phải đối mặt với bất kỳ biện pháp phòng vệ thương mại nào.
Điều này đang gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp thép. VSA đã đề cập đến tình trạng này trong đơn kiến nghị gửi đến Thủ tướng, Bộ Công thương và Bộ Khoa học và Công nghệ.
Theo số liệu từ VSA, trong 6 tháng đầu năm 2023, doanh nghiệp thép gặp khó khăn khi sản xuất và tiêu thụ thép thành phẩm giảm lần lượt 20% và 18%.
Trong 5 tháng đầu năm, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 220.000 tấn thép với thâm hụt thương mại 480 triệu USD. Đáng chú ý, lượng thép nhập khẩu từ Trung Quốc đang tăng mạnh trở lại.
VSA cho rằng, ngành thép là ngành có lượng nhập khẩu lớn và đó cũng là ngành công nghiệp quan trọng, ảnh hưởng đến nhiều ngành kinh tế khác.
Hiện nay, các sản phẩm thép không nằm trong danh mục nhóm 2 của Bộ Công thương, do đó nhà nhập khẩu chỉ cần tuyên bố tuân thủ tiêu chuẩn và không phải kiểm tra chất lượng.
Trong khi các quốc gia khác trên thế giới đều áp dụng hàng rào kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước, Việt Nam hiện không có quy trình kiểm tra chất lượng đối với thép nhập khẩu.
Hiện tại, các điều kiện nhập khẩu thép vào Việt Nam rất lỏng lẻo, với hầu hết các sản phẩm thép nhập khẩu không chịu thuế và không phải chịu bất kỳ biện pháp phòng vệ thương mại nào.
VSA đã đề xuất bốn nhóm giải pháp cho Chính phủ và Bộ Công thương.
- Đầu tiên, xem xét xây dựng quy trình kiểm tra chất lượng thép nhập khẩu, yêu cầu có giấy chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn của Việt Nam trước khi nhập khẩu.
- Thứ hai, tăng cường điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để hạn chế sản phẩm thép không lành mạnh và bảo vệ sản xuất trong nước.
- Thứ ba, xây dựng và ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thép tôn mạ kim loại và sơn phủ màu.
- Cuối cùng, các bộ ngành cần tăng cường công tác cảnh báo và dự báo xu thế thị trường, hỗ trợ cho sự phát triển ổn định của sản xuất trong nước.
Dữ liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, mặc dù nhập khẩu sắt thép đã giảm mạnh trong nửa đầu năm 2023, chỉ bằng 67,7% so với cùng kỳ, nhưng tổng chi nhập khẩu thép vẫn đạt gần 7,2 tỷ USD, trong đó sắt thép chiếm 5,5 triệu tấnTrong bối cảnh ngành thép Việt Nam đang gặp khó khăn với giảm lượng tiêu thụ và xuất khẩu, tình trạng nhập khẩu thép tăng cao và không chịu thuế đang gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp trong ngành. Hiện nay, Việt Nam đang nhập khẩu một lượng lớn thép mà không phải đối mặt với bất kỳ biện pháp phòng vệ thương mại nào.
Theo Hiệp hội thép Việt Nam (VSA), trong 6 tháng đầu năm 2023, sản xuất và tiêu thụ thép thành phẩm của các doanh nghiệp trong nước giảm lần lượt 20% và 18%. Trong khi đó, Việt Nam đã nhập khẩu hơn 220.000 tấn thép trong 5 tháng đầu năm, gây thâm hụt thương mại lên tới 480 triệu USD. Đáng chú ý, lượng thép nhập khẩu từ Trung Quốc đang tăng mạnh trở lại.
VSA lưu ý rằng, ngành thép là một ngành công nghiệp quan trọng và ảnh hưởng đến nhiều ngành kinh tế khác. Hiện nay, Việt Nam không có quy trình kiểm tra chất lượng đối với thép nhập khẩu, trong khi các quốc gia khác trên thế giới thường áp dụng hàng rào kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ sản xuất trong nước.
VSA đã đề xuất một số giải pháp cho Chính phủ và Bộ Công thương để giải quyết vấn đề này. Đầu tiên, đề nghị xây dựng quy trình kiểm tra chất lượng thép nhập khẩu và yêu cầu có giấy chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn của Việt Nam trước khi nhập khẩu. Thứ hai, tăng cường điều tra và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để hạn chế sản phẩm thép không lành mạnh và bảo vệ sản xuất trong nước. Thứ ba, đề xuất ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thép tôn mạ kim loại và sơn phủ màu. Cuối cùng, yêu cầu các bộ ngành tăng cường công tác cảnh báo và dự báo xu thế thị trường để hỗ trợ sự phát triển ổn định của sản xuất trong nước.
