Kịch bản tác động cuộc tấn công của Hamas-Israel đến kinh tế toàn cầu
Cuộc xung đột giữa Hamas và Israel đã gây ra mối lo ngại về tác động của nó đến kinh tế toàn cầu. Việc chuẩn bị đáp trả từ phía Israel trước nhóm phiến quân Hamas đã khiến người ta lo ngại rằng Lebanon và Syria, những quốc gia ủng hộ Hamas, có thể tham gia vào cuộc chiến, làm leo thang căng thẳng.
Theo đánh giá của Bloomberg Economics, cuộc xung đột giữa Hamas và Israel có thể dẫn đến tăng giá dầu, tăng lạm phát và làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Mức độ tác động sẽ phụ thuộc vào các kịch bản tình huống chiến sự cụ thể.
Trong kịch bản 1, nếu xung đột chỉ giới hạn trong khu vực biên giới của Dải Gaza, tác động lên kinh tế toàn cầu sẽ là thấp nhất. Tuy nhiên, trong kịch bản 2, nếu xung đột mở rộng và có sự tham gia của các lực lượng hằng địch của Hamas, tác động sẽ tăng lên. Kịch bản 3 đề cập đến khả năng xảy ra cuộc chiến giữa Israel và Iran, mặc dù khả năng này thấp, nhưng nếu xảy ra, có thể gây ra suy thoái kinh tế toàn cầu.
Tạo động lực làm tăng giá dầu
Theo EIA, tổng sản lượng dầu thô toàn cầu năm 2022 là 75,5 triệu thùng/ngày. Trong đó, OPEC chiếm 38%, OPEC+ chiếm 22%, Mỹ chiếm 16% và các nước khác chiếm 24%.
Mặc dù Israel không phải là một nguồn cung dầu lớn, nhưng cuộc tấn công của Hamas vào Israel đã tạo ra nguy cơ xung đột có thể lan rộng đến Saudi Arabia và Iran (Israel cáo buộc hai quốc gia này tham gia vào cuộc tấn công). Hai quốc gia này chiếm 17% tổng nguồn cung dầu thô.
Yuanta cho rằng có một số nhóm cổ phiếu sẽ hưởng lợi từ việc giá dầu tăng cao, bao gồm cổ phiếu trong ngành dầu mỏ (PVD, PVS, BSR) và ngành khí đốt (GAS, CNG).
Quy mô thương mại của Israel trên thế giới
Tổng giá trị xuất khẩu của Israel sang thế giới năm 2022 là 73,6 tỷ USD, chiếm 0,3% tổng giá trị nhập khẩu toàn cầu.
Các mặt hàng xuất khẩu có giá trị lớn nhất bao gồm máy móc, thiết bị, đá quý, khoáng sản và dược phẩm. Tuy nhiên, chúng chỉ chiếm dưới 2% tổng giá trị xuất khẩu trên toàn cầu, nên việc giảm xuất khẩu của Israel sẽ không có tác động lớn đến nguồn cung hàng hóa trên thế giới.
Các mặt hàng xuất khẩu của Israel chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu xuất khẩu toàn cầu. Vũ khí và đạn dược chiếm tỷ lệ lớn nhất là 8,87%, tiếp theo là phân bón với 2,31%.
Yuanta cho rằng việc Israel giảm xuất khẩu các mặt hàng có thể ảnh hưởng đến lĩnh vực phân bón, nhưng không quá nhiều. Đối với các mặt hàng khác, ảnh hưởng sẽ không lớn do tỷ trọng của chúng trong tổng nguồn cung xuất khẩu trên thế giới là nhỏ.
Quy mô Thương mại giữa Việt Nam – Israel
Tổng giá trị Việt Nam nhập khẩu từ Israel năm 2022 là 175,8 triệu USD, chiếm dưới 0,01% tổng giá trị nhập khẩu của Việt Nam. Do đó, nếu xảy ra đứt quãng nguồn cung từ Israel do chiến tranh, sẽ không có ảnh hưởng lớn đến nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam.
Xét về cơ cấu từng ngành hàng, chỉ có phân bón là nhập khẩu từ Israel chiếm 6,78% tổng lượng nhập khẩu phân bón 2022. Theo đó, nếu Israel xảy ra các vấn đề về nguồn cung thì hàng hóa ảnh hưởng nhất về nguồn cung có thể là phân bón, tuy nhiên, Yuanta cho rằng mức độ là không nhiều do tỷ trọng nhỏ và năng lực sản xuất phân bón trong nước vẫn đang dư thừa.
Tổng giá trị Việt Nam xuất khẩu sang Israel năm 2022 là 780,5 triệu USD, chiếm 0,2% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam. Do đó, việc suy giảm nhu cầu nhập khẩu (nếu có) từ Israel thì nhìn chung cũng không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.
Xét theo mặt hàng cụ thể, máy móc và thiết bị là chiếm tỷ trọng lớn nhất 60% tổng giá trị Việt Nam xuất khẩu sang Israel năm 2022, tuy nhiên, chỉ tương đương 0,3% tổng giá trị xuất khẩu máy móc và thiết bị của Việt Nam 2022. Ngoài ra, các nhóm hàng khác cũng không chiếm tỷ trọng cao trong tổng giá trị xuất khẩu ngành hàng của Việt Nam, cao nhất là các chế phẩm ăn được khác (1,3% tổng giá trị xuất khẩu nhóm này).
Một số triển vọng về xuất khẩu thủy sản sang Israel
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Israel (VIFTA) được ký kết vào ngày 25/7/2023 mở ra cơ hội cho các mặt hàng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam tiếp cận thị trường Israel và là bước tiến mới để giúp thâm nhập sâu hơn vào thị trường Trung Đông rộng lớn.
Mặc dù giá trị xuất khẩu thủy hải sản sang thị trường Israel hiện chỉ chiếm khoảng 1% tổng giá trị xuất khẩu thủy hải sản của Việt Nam nhưng đây là một thị trường tiềm năng với VIFTA, còn nhiều dư địa cho các doanh nghiệp thủy sản vì: 1) Israel là thị trường có sức mua, khả năng thanh toán cao; 2) Israel là nước không có nguồn tài nguyên thiên nhiên; 3) nhu cầu tiêu dùng khá lớn, giá trị nhập khẩu thủy hải sản 2022 của Israel là 781,2 triệu USD (+29,5% so cùng kỳ) cho thấy sức mua rất lớn.
Hiện tại, riêng mặt hàng cá ngừ thì Israel đang có tiềm năng rất lớn cho ngành xuất khẩu cá ngừ, Israel đang là thị trường nhập khẩu cá ngừ đơn lẻ lớn thứ 2 của Việt Nam sau Mỹ.
Trong 5 tháng 2023, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang Israel đạt 21 triệu USD, tăng 83% so cùng kỳ, tăng mạnh nhất trong bối cảnh nhu cầu suy giảm ở các nước và các nhóm hàng hóa khác.
